Materiały psychoedukacyjne

Tuż po zdarzeniu traumatycznym możesz czuć się odrętwiały. Może być ci trudno uzmysłowić sobie, co tak naprawdę się stało albo też możesz nie pamiętać wszystkiego. Zdarza się, że ludzie czują się tak, jakby ktoś obudził ich właśnie z koszmarnego snu i nie do końca orientują się, czy to, co się stało, było jawą czy snem.

Bolesne doświadczenia, obrazowe wspomnienia minionych zdarzeń mogą „wciskać się” do twojej głowy. Nie chcesz o nich myśleć, chcesz o nich zapomnieć lecz one natrętnie powracają, często w najmniej oczekiwanych momentach. Owe myśli i obrazy mogą pojawiać się na jawie, kiedy próbujesz normalnie żyć lub też w snach. Może się zdarzyć, że staną się one tak wyraziste i dokładne, że zaczynasz przeżywać całe zdarzenie od nowa.

Częstą reakcją na zdarzenie traumatyczne jest silny gniew. Często pojawia się dręczące pytanie „Dlaczego właśnie mnie to spotkało?”. W poszukiwaniu odpowiedzi, możesz szukać „kozła ofiarnego”, osoby która ponosi odpowiedzialność za to, co się stało. Twoje wewnętrzne napięcie, negatywne emocje mogą się kumulować i prowadzić do niekontrolowanych wybuchów złości, nawet wobec osób, które nie mają nic wspólnego z zaistniałą sytuacją.

To kolejna reakcja na zdarzenie traumatyczne, które załamuje często nasz system wartości, przekonanie o tym, że światem rządzą jakieś dające się przewidzieć prawidłowości.
To, czego doświadczyliśmy, przekonuje, jak łatwo bardzo złe i okrutne rzeczy mogą się wydarzyć i jak niebezpiecznie jest wokół nas. Ludzie często obawiają się, że podobne zdarzenie może się powtórzyć, odczuwają obawę o bezpieczeństwo osób, które kochają, mogą stać się nadopiekuńczy wobec dzieci.
Lęk towarzyszący zdarzeniu traumatycznemu może być tak paraliżujący, że powstaje obawa przed wyjściem z domu.

To także typowe, naturalne reakcje. Wydaje się nam, że być może nie wykorzystaliśmy wszystkich możliwości, aby uniknąć niebezpieczeństwa. Obwiniamy się, że zrobiliśmy za mało albo mogliśmy zrobić coś innego, co „na pewno” nie doprowadziłoby do tego, co się stało. Czasami ludzie obwiniają się za to, że przeżyli, podczas gdy inni stracili życie lub zdrowie.

Możesz czuć się całkowicie bezradny – pozbawiony kontroli nad swoimi uczuciami i reakcjami. Możesz obawiać się, że „wariujesz” i wstydzić się swojego zachowania.

Czasami zdarza się, że jesteśmy jedyną osobą, która przeżyła, wyszła cało np. z wypadku, w którym zginęli inni. Takie zdarzenia powodują głęboki smutek, rozpacz. Trudno jest wtedy odnaleźć się w rzeczywistości, znaleźć sens w życiu, zapanować nad przygnębieniem.

Silny stres, jaki przeżywasz może wyrażać się nie tylko w postaci myśli i emocji, które trudno znieść, ale także odzwierciedlać się w reakcjach twojego organizmu. Poniżej wymienione zostały typowe objawy fizjologiczne, jakie mogą się pojawiać:

• zmęczenie
• szybkie bicie serca, wrażenie, że zaraz wyskoczy z klatki piersiowej
• tuż po zdarzeniu mogą pojawić się drżenia całego ciała, kończyn
• mdłości, biegunki, wymioty
• trudności z oddychaniem (zasychanie w gardle, krótki płytki oddech)
• ucisk w klatce piersiowej
• bóle głowy, karku i kręgosłupa oraz inne bóle mięśniowe.
• Typową reakcją pourazową są zaburzenia snu:
  • trudności z zasypianiem
  • częste przebudzenia
  • zrywanie się o świcie i kłopot z ponownym zaśnięciem
  • koszmary.

Po zdarzeniu, które odebraliśmy jako tragiczne, straszne, ludzie często przeżywają trudności związane z powrotem do codziennego życia. Sprawy, które przed zdarzeniem były interesujące, ważne, przestają nas zajmować. Typowe odczucia to odrętwienie, automatyczne, bezrefleksyjne wykonywanie codziennych czynności. Ofiary takich zdarzeń często relacjonują, że są „wyprani z uczuć”, nic ich nie cieszy, nie interesuje, na niczym im nie zależy.

Częstym skutkiem zdarzenia traumatycznego jest utrata pewności siebie, zaufania do siebie. Może to objawiać się np. tym, że praca dotychczas wykonywana staje się, wydaje się trudniejsza, wymagająca większego wysiłku. Czasem nawet codzienne czynności wydają się pochłaniać całą energię, jaką w sobie mamy.

Po przeżyciu zdarzenia traumatycznego nic nie jest takie, jak przedtem. Mamy poczucie napiętnowania, trudno jest nam rozmawiać z innymi. Możemy czuć się osamotnieni i wyobcowani z naszego najbliższego otoczenia. Jeśli takiej reakcji towarzyszy utrzymująca się irytacja i gniew, może to powodować poważne problemy rodzinne.